برج آزادی تهران

برج آزادی تهران یکی از اولین نمادهای شهر تهران یا همان پایتخت است که توسط حسین امانت طراحی شد. این برج برای جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی به عنوان یادبود طراحی و اجرا شد.

ساخت این برج از سال 1348 شروع شد و ساخت آن تا سال 1350 ادامه داشت اما نه به این صورت که طی دو سال کل قسمت‌های برج افتتاح شده باشد، در این دو سال فقط کل ساختمان برج آزادی و بخش زیرین آن افتتاح و ساخته شد. ناگفته نماند که متاسفانه از سال 93 برج آزادی با خرابی‌هایی که از قضا نگران کننده هم هستند دچار شده است.

نام اصلی و اولیه برج آزادی در ابتدا برج شهیاد آریا مهر بوده است اما بعد از انقلاب اسلامی به اسم برج آزادی تهران تغییر نام یافت. برج آزادی از بابت معماری زیبا و شگفت‌انگیزی که دارد در همان سال 1353 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و حتی در سال‌های 52 تا 53 عکس‌ برج آزادی برروی اسکناس‌های ایران چاپ میشد.

معماری برج آزادی

سبک معماری این برج، ترکیبی از معماری هخامنشی، ساسانی و سبک اسلامی می‌باشد. برج آزادی نمادهایی از طاق کسری دارد که از آجر و گچ ساخته شده است و 30 متر ارتفاع و 43 متر پهنا دارد و حتی بزرگترین بنای طاقی شکل دنیا است که برج آزادی تقریبا به همین شکل است و الهام گرفته شده از آن است و نشان دهنده‌ی سبک و شیوه‌ی دوران ساسانی است. همچنین کاشی کاری‌های فیروزه‌ای که دارد نشان از دوره‌ی صفوی است.

لازم به ذکر است که شیارهای بالای برج آزادی الهام گرفته شده از بادگیرهای شهر یزد می‌باشد. فواره ها و حوض‌های روبروی برج ‌آزادی نشان دهنده و الهام گرفته شده از باغ‌های ایرانی و اهمیت آن‌ها به طبیعت و فضای سبز می‌باشد. همچنین قوس‌های این بنا برگرفته شده از معماری دوران ساسانی و معماری پس از اسلام می‌باشد. معماری و طراحی این برج تلفیقی از طاق‌های معماری قبل اسلام و بعد از اسلام بوده است.

این تلفیق معماری از دوره‌های مختلف باعث چند برابر کردن جذابیت برج آزادی شده است. فرمت طراحی این برج به صورت مسابقه‌ای بوده است که در سال 1339 حکومت پهلوی تصمیم به ساخت یک بنای یادبود کرد و از معماران دعوت به همکاری در راستای طراحی این بنا کرد. برج آزادی تهران فقط یک بنای یادبود نیست بلکه یک نمادی است که نشان‌دهنده‌ی فرهنگ ایران از گذشته تا به امروز می‌باشد.

رنگ‌هایی که در ساختمان برج به کار برده شده است سفید و آبی فیروزه‌ای می‌باشد. همچنین در نمای زیر سقف این بنا تزئیناتی با همان رنگ سفید و فیروزه‌ای کار شده است که حتی این تزئینات در شیارهایی که در بدنه این بنا به کار برده شده است نیز، وجود دارد.

برج آزادی دارای 4 نما می‌باشد که هر دو از این نماهای برج با یکدیگر به صورت قرینه طراحی شده است. ارتفاع برج 45 متر می‌باشد که علت این ارتفاع این بوده است که این بنا در نزدیکی فرودگاه مهرآباد قرار دارد و مجاز به ارتفاع بیشتر در این منطقه نبودند.

مسیری که منتهی به این برج است به صورت شیب دار طراحی شده است که این مورد خودش باعث بلندتر نشان دادن برج آزادی می‌شود. همچنین طول برج آزادی 63 متر می‌باشد و دارای 4 طبقه است. قسمت زیرین برج آزادی به عمق 15 متر گودبرداری شده است و به بخش موزه اختصاص داده شده است. در طراحی داخلی این برج دو دستگاه پله و دو دستگاه آسانسور تعبیه شده است. تعداد پله‌ی طراحی شده در داخل برج آزادی 286 عدد می‌باشد.

سازه این بنا به طوری طراحی شده است که در آن حدود 900 تن آهن به کار برده شده است. همچنین برای تزئینات در بدنه برج آزادی از بیست و پنج هزار قطعه سنگ مرمر اصفهان استفاده شده است. متریال و مصالحی که برای درهای اصلی این بنا استفاده شده است سنگ گرانیت همدان است و همچنین سنگ‌های استفاده شده در دیگر طبقات این بنا از معدن مروارید در شهر کردستان است.

ورودی برج آزادی به شکلی طراحی شده است که بخش ورودی 5 متر پایین تر از سطح زمین می‌باشد که منتهی به بخش زیرزمین است که طراحی زیبا و متفاوتی است. همچنین این بخش از ورودی که واقع در زیرزمین است، در ابتدا به باجه فروش بلیط و نگهبانی راه دارد. بخش زیرین برج‌ آزادی فضاهایی که طراحی شده است شامل فضاهای نگارخانه، سالن ایران شناسی، موزه، سالن دانستنی‌ها و همچنین کتابخانه می‌باشد که بیشتر جنبه‌ی نمایشگاهی و بازدید دارد.

همچنین در برج آزادی فضایی وجود دارد که اسم آن گذرگاه پیشینیان است که داخل این فضا ویترین‌هایی وجود دارد که در این ویترین‌ها اشیاها و وسایل مختلفی که مربوط به تاریخ و گذشته‌ی ایران است قرار دارد. لازم به ذکر است که متریالی که در این بخش استفاده شده است مانند بخش های قبلی که نام برده شد، همچنان سنگ است.

معرفی فضاهای داخلی برج آزادی

اگر بخواهیم به معرفی بخش‌ها و فضاهای مختلف این بنا بپردازیم به این صورت است که:

سالن ایران شناسی

سالن ایران شناسی برج آزادی همان طور که از اسمش پیداست فضایی است که ایران را از نظر نوع فرهنگ، شرایط اقصادی، شرایط اقلیمی و دیگر ویژگی‌های آن دیگر مردم را آشنا سازد و همچنین بتواند یک کلیتی از کشور را به توریست‌هایی که برای بازدید به برج آزادی می‌آیند نشان دهد. همچنین در این سالن ماکت‌های مختلفی از استان‌های مختلف کشور وجود دارد که در این ماکت مکان‌های تاریخی، مذهبی، صنعتی و… نشان داده شده است. مساحت این سالن هزار و صد و بیست و دو متر مربع می‌باشد.

تالار آیینه

در اصل تالار آیینه فضایی است که شامل دوازده غرفه می‌باشد که در هریک از این غرفه‌ها، تصاویری نمادین از کشور به نمایش گذاشته شده است. علت نامگذاری تالار آیینه برای این فضا این بوده است که در طراحی ویترین‌های این فضا از آیینه استفاده شده است که همین کار باعث شده است که اندازه این غرفه‌ها از اندازه واقعیشان بزرگتر به نظر برسد.

نگارخانه اقوام

در برج آزادی فضایی وجود دارد که راهرو مانند است که این راهرو فرم و حالت نیم دایره‌ای است و یا به تعبیر دیگر منحنی است که نام این فضا یا راهرو را نگارخانه اقوام گذاشته‌اند. این فضا شامل آثاری از صنایع دستی ایران می‌باشد.

سایر فضاها

فضاهایی دیگری همچون کتابخانه وجود دارد که مساحت آن 200 متر مربع می‌باشد. همچنین دیگر فضاهایی وجود دارد مانند تالار کهن یا همان موزه اصلی برج که از نظر موقعیت قرارگیری دقیقا زیر برج قرار گرفته است که دستگاه راه پله و آسانسور در همین فضا قرار دارد و از این راه دسترسی میسر می‌شود.

سالن نمایش این فضا در عمق پانزده متری از سطح زمین قرار دارد که ظرفیت این سالن 300 نفر می‌باشد که نام دیگر این فضا سالن مولتی ویژن می‌باشد. همچنین سالن کوچکی در برج قرار دارد که به سالن سینما اختصاص داده شده است که ظرفیت آن پنجاه و یک نفر می‌باشد. همچنین فضاهای دیگری نظیر نگارخانه بوستان، راهروی فناوری، تالار کهن، سالن تشریفات و… را شامل می‌شود.

طبقه‌ی اول این بنا در ارتفاع بیست متری از سطح زمین قرار دارد که از این فضا به عنوان تعویض آسانسور استفاده می‌کنند و در اصل فضایی از بابت تفریحی و دیدنی ندارد و فضای دسترسی می‌باشد.

طبقه دوم این بنا در ارتفاع سی و سه متری از سطح زمین قرار دارد که این طبقه دارای گنبدی با شیارهایی است که از بین این شیارها نور وارد می‌شود و نور طبقات را تامین می‌کند. سقف این بنا شبیه به سقف مسجد شیخ لطف الله می‌باشد و در این طبقه عکس‌های تاریخی به نمایش گذاشته می‌شود.

طبقه‌ی سوم این این بنا در ارتفاع سی و نه متری از سطح زمین قرار دارد که زیبایی این طبقه به شکاف‌های عمودی و پنجره‌های لانه زنبوری آن می‌باشد که به سمت تهران دید بسیار زیبایی دارد و در نهایت، بام این بنا قرار دارد که با کاشی‌های فیروزه‌ای تزئین شده است.

سایت برج آزادی

اگر بخواهیم از سایت یا زمینی که این برج در آن ساخته شده است بگوییم، باید گفت که این سایت واقع در میدان آزادی است که برج در آن ساخته شده است و در ابتدای یکی از ورودی و خروجی‌های تهران قرار دارد و همین مکان قرارگیری برج آزادی، باعث شده است که این بنا در دیدرس مسافران و رهگذران باشد. همچنین مساحت میدان آزادی 50 هزار متر مربع می‌باشد.

نتیجه گیری

ساختمان‌ها و سازه‌ها و نمادهایی که در یک شهر یا کشور قرار دارند نشان دهنده‌ی فرهنگ، ارزش‌ها و باورهای یک ملت است. نمونه بارز این نمادها و ساختمان‌ها در ایران برج آزادی، مسجدها از جمله مسجد شیخ لطف الله، میدان نقش جهان و عمارت‌های آن، آرامگاه‌ها، پل‌ها و… دیگر بناهایی که همه و همه نشان ‌دهنده‌ی فرهنگ، هنر و اصالت ایرانی می‌باشد.

از جمله شهرهایی که حتی نام آن پایتخت فرهنگ و هنر ایران است شهر اصفهان می‌باشد که در هر گوشه‌ی این شهر هنر معماران و هنرمندان ایرانی را مشاهده می‌کنید. حال برج آزادی تهران هم از جمله شاهکارهای هنرمندان ایرانی در دوره‌ی پهلوی می‌باشد.