طراحی داخلی بیمارستان و معرفی 5 نوع ساختمان درمانی
طراحی داخلی بیمارستان مانند دیگر فضاها نیست که برای زیبایی فضاها را طراحی کرد و توجه به طراحی داخلی فضاهای بیمارستان بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در طراحی فضاهای داخلی بیمارستان باید بدانید که فرم مطلقا باید تابع عملکرد باشد، یعنی اینکه شکل‌گیری فضاها باید متناسب با عملکرد و نوع کاربری ساختمان باشد نه اینکه صرفا جهت چیدمان و زیبایی، فضایی را طراحی کنید.
در طراحی داخلی بیمارستان مهمترین اصل رعایت دسترسی‌ها و سیرکولاسیون حرکتی می‌باشد که باید فضاها را در آسان‌ترین حالت ممکن به یکدیگر اتصال دهد.
سایت و موقعیت قرارگیری بیمارستان
موقعیت قرارگیری بیمارستان باید به گونه‌ای باشد که دور تا دور آن مکان‌هایی نباشد که باعث ایجاد ترافیک و شلوغی و سر و صدا برای بیمارستان باشد. از طرف دیگر باید بیمارستان در سایتی ساخته شود که اگر بعدها احساس نیاز داشتند، بتوانند فضاها را افزایش دهند و ساخت انجام دهند. همچنین نباید در اطراف بیمارستان کارخانه‌ها یا فضاهایی باشد که باعث آلودگی اطراف و ورود آن به بیمارستان باشد. علاوه بر این طراحی محوطه بیمارستان‌ها باید حتما دارای یک فضای باز که حالت پارک باشد را شامل شود.
سبک طراحی داخلی بیمارستان
در رابطه با سبک، چیدمان و قرارگیری فضاهای داخلی بیمارستان باید گفت که از آنجایی که در طراحی پلان فرم تابع عملکرد است، پس سبک آن مدرن یا مینیمال می‌باشد که بدون هیچگونه تزئیناتی فقط به دنبال طراحی بر اساس رفع نیازهای کاربران می‌باشد. در طراحی داخلی بیمارستان هیچگونه تزئیناتی وجود ندارد و دیوارها، کف‌ها و سقف‌ها در ساده‌ترین حالت ممکن می‌باشد.
از دیگر ویژگی‌های بیمارستان که نشان از سبک مدرن دارد، روشن بودن کف، سقف و دیوارها می‌باشد. همچنین عدم استفاده از تزئینات در این فضاها، خود یکی دیگر از نشانه‌های مدرن بودن سبک بیمارستان می‌باشد.
انواع بیمارستان‌ها
- مطب
- کلینیک‌ها
- بیمارستان‌های عمومی
- بیمارستان‌های تخصصی
- بیمارستان‌های آموزشی و دانشگاهی
مطب‌ها
کلمه مطب از طب می‌آید. این مطب‌ها می‌تواند شامل مطب‌های روانشناسی، مشاوره و… باشد که اینگونه مطب‌ها می‌تواند حتی در ساختمان‌ها نیز می‌تواند داخل ساختمان‌های مسکونی نیز باشد. که در مطب‌ها به معاینه و درمان بیمار یا مراجعه کننده می‌پردازند.
کلینیک
کلینیک‌ها هم می‌تواند به صورت مستقل باشد و هم می‌تواند بخشی از یک بیمارستان باشد. در کلینیک‌ها به معاینه و درمان‌های سرپایی بیمارها می‌پردازد اما در این اماکن، امکان بستری کردن بیماران وجود ندارد. کلینیک‌ها شامل دندانپزشکی، درمانگاه پوست و مو، درمانگاه‌های تغذیه و… می‌شوند.
کلینیک باید دارای ویژگی‌های زیر می‌باشد:
- حداقل تعداد اتاقی که کلینیک باید دارا باشد 6 عدد به همراه یک اتاق انتظار و تجهیزات کافی و لازم می‌باشد.
- سطح کلی زیربنا باید حداقل 200 متر باشد.
- فضای قرارگیری تخت‌ها حتما باید دارای دو فضای مجزا شامل آقایان و خانم‌ها باشد.
بیمارستان عمومی
بیمارستان‌های عمومی یا دولتی با هزینه‌ی دولت ساخته می‌شود و هزینه‌ی درمان برای بیماران به صورت دولتی حساب می‌شود. اینگونه بیمارستان‌ها اصولا دارای کمبود تخت و کمبود بودجه هستند.
بیمارستان تخصصی یا خصوصی
اولین تفاوت بین بیمارستان خصوصی و بیمارستان عمومی تفاوت قیمت و هزینه‌های پرداختی بین این دو بیمارستان می‌باشد. دیگر تفاوت بین این دو بیمارستان نوع رسیدگی آن‌ها است که چون از بابت هزینه مراجعین کمتری به بیمارستان تخصصی مراجعه می‌کند پس خلوت‌تر است و نوع توجه و رسیدگی بیشتر است.
اما در رابطه با نوع معماری این دو بیمارستان باید گفت که تفاوت خاصی از لحاظ رعایت ضوابط ندارند و شرایط و استانداردها برای هردو یکسان است فقط در مواقعی به علت شلوغ شدن بیشتر، بیمارستان‌های دولتی بزرگتر از بیمارستان‌های تخصصی یا خصوصی است.
بیمارستان آموزشی یا دانشگاهی
این بیمارستان‌ها یکی از بزرگترین و مجهزترین بیمارستان‌ها هستند که پتانسیل بستری از بابت تشخیص هرگونه بیماری‌ها را دارد. این بیمارستان‌ها فضاهایی از جمله سالن‌های سخنرانی و همایش و همچنین اتاق‌های تشریح هستند.
باید توجه داشت که فضاهایی که در طراحی داخلی بیمارستان آموزشی طراحی می‌شوند، باید بزرگتر از فضاهای طراحی شده در دیگر بیمارستان‌ها باشد. زیرا علاوه بر حضور پزشکان در این فضاها دانشجویان و کارآموزان جهت یادگیری و آموزش نیز حضور خواهند داشت پس فضای لازم باید تعبیه شود.
انواع اتاق‌ها و فضاها در طراحی داخلی بیمارستان
- پذیرش
- اطلاعات
- حسابداری
- بایگانی
- اتاق فعالیت‌های جنبی
- اتاق پرستارها
- محل کار پرستارها
- اتاق گزارشات
- داروخانه
- اتاق نظافت
- اتاق بازگشت هوشیاری
- مراقبت‌های ویژه
- اورژانس
- آی سی یو
- اتاق جراحی اصلی
- اتاق بیهوشی
- اتاق شست و شو
- اتاق تجهیزات
- اتاق گچ گیری
- انواع اتاق‌های عکس‌برداری
- اتاق استراحت کارکنان
- آزمایشگاه
- سرویس‌های بهداشتی
- انبار
- انواع اتاق‌های بستری عمومی (بسته به عملکرد چند تخته طراحی می‌شود و امکانات رفاهی محدودتری برای بیمار و همراه بیمار دارد).
- انواع اتاق‌های بستری خصوصی (یک تخته برای یک بیمار در نظر گرفته می‌شود به همراه امکانات لازم برای همراه بیمار).
- تی‌شورخانه
- آبدارخانه
- سرایداری
- نگهبانی
- نمازخانه
- پارکینگ عمومی (برای بیماران و همراهان)
- پارکینگ خصوصی (برای پزشکان و عوامل بیمارستان)
- پارکینگ مخصوص آمبولانس
- و…..
موارد گفته شده در بالا از مهمترین و کلی‌ترین فضاهای داخل بیمارستان می‌باشد که متناسب با نوع بیمارستان، این فضاها کاهش یا افزایش پیدا می‌کند.
اصول طراحی داخلی بیمارستان
در طراحی داخلی بیمارستان باید عرصه بندی رعایت شود و مهمترین بخش طراحی ساختمان هم به حساب می‌آید. نکات مهمی که در عرصه بندی و طراحی داخلی بیمارستان باید به آن توجه داشته باشید، شامل موارد زیر می‌باشد:
در راهروها نباید هیچگونه برآمدگی و ستونی که مانع از رفت و آمد باشد، وجود داشته باشد. همچنین عرض راهروهای بیمارستان نباید کمتر از یک متر و نیم باشد. همچنین راهروهایی که قرار است در آن تخت بیمار جابه‌جا شود باید حداقل عرض آن 2.25 متر باشد. ارتفاع درهای داخلی بیمارستان‌ها باید دو متر و ده سانتیمتر الی دو متر و بیست سانتیمتر باشد.
عرض پله‌ها باید 1.5 الی 2.5 متر باشد. ابعاد اتاق جراحی حداقل باید 6.5 در 6.5 متر و دارای ارتفاع 3 متر باشد. همچنین اتاق‌های بیهوشی باید دارای ابعاد 3.8*3.8 باشد. جنس متریال به کار گرفته شده برای تولید درهای اتاق‌ها در بیمارستان، باید حداقل 25 دسی بل باعث شود که صوت کاهش پیدا کند. همچنین برای اجرای پله‌ها حتما در دو طرف آن باید نرده کار کنید.
بهترین جهت نورگیری برای اتاق‌های بیمارستان به این شکل است که اتاق‌های رو به شمال که آفتاب مستقیم دارند را تا حد امکان، نباید برای اتاق بیماران قرار داد و برای طراحی اتاق‌های پرستاری باید آن‌ها را سمت جنوب و جنوب شرقی طراحی کرد و بهترین جهت برای اتاق‌های درمان و جراحی شمال غربی و شمال شرقی است.
برای هر 100 تختی که در بیمارستان تعبیه می‌شود باید دو دستگاه آسانسور چند منظوره در نظر گرفته شود. (تحت هر شرایطی بیمارستان باید دو عدد آسانسور چند منظوره را دارا باشد). درهایی که در بیمارستان تعبیه و اجرا می‌شوند باید به شکلی باشد که برای برقراری ارتباط قسمتی از آن شیشه‌ای باشد.
در اتاق‌های حساس یا خیلی مهم از قبیل اتاق‌های جراحی و بیهوشی تعبیه‌ی نور باید به شکلی باشد که قابل تنظیم باشد و این اصل یکی از مهمترین اصول طراحی بیمارستان می‌باشد. محل قرارگیری داروخانه باید به گونه‌ای باشد که نزدیک به بخش‌های بالینی و نزدیک آسانسور و بخش اورژانس باشد. پذیرش باید نزدیک ورودی، راهروی اصلی و ورودی آمبولانس‌ها و اورژانس قرار گیرد.
تعداد پیش‌بینی سرویس‌های بهداشتی به شرح زیر می‌باشد:
- برای هر 8 بیمار بستری حداقل باید یک توالت
- برای هر 15 بیمار سرپایی باید حداقل یک توالت
- برای هر 6 نفر از کارکنان بیمارستان باید 1 توالت
- همچنین برای هر 15 بیمار بستری در بیمارستان وجود یک حمام ضروری است.
انواع بیمارستان از نظر تعداد تخت
- خیلی کوچک: 50 عدد تخت
- کوچک: 150 عدد تخت
- استاندارد: 600 عدد تخت
- خیلی بزرگ: از 600 عدد تخت به بالا
