طراحی شهرک مسکونی
در ابتدا اگر بخواهیم به توضیح شهرک بپردازیم باید بگوییم که شهرک یک فضای محفوظ میباشد که در مقیاسی کمتر از مقیاس شهری تعبیه می‌شود اما تمامی امکانات مورد نیازی که افراد برای زندگی به آن احتیاج دارند در آن تعبیه می‌شود، در اصل شهرک مقیاس کوچکتری از شهر میباشد.
برای طراحی هر فضایی اعم از یک فضای کوچک یا حتی در یک مقیاس بزرگتر مانند طراحی شهرک، در اولین مرحله نیاز به دانستن کاربری آن و سپس طراحی طبق آن کاربری هستید زیرا هرکدام از این کاربری ها ضوابط مخصوص به خود را دارند و شما برای طراحی ملزم به رعایت آن می‌باشید.
شما زمان طراحی یک ساختمان با توجه به اداری و تجاری بودن موظف به رعایت یکسری ضوابط می‌باشید، حال برای طراحی شهرک شما علاوه بر رعایت ضوابط طراحی ساختمان باید ضوابط طراحی شهرک را نیز در طراحی خود رعایت کنید.
اولین اقدامی که شما نیز در طراحی شهرک باید انجام دهید توجه به نوع کاربری آن شهرک، اعم از مسکونی، تجاری، توریستی، اداری و غیره می‌باشید.
البته علاوه بر رعایت ضوابط عوامل دیگری نیز باید رعایت کنید که شامل رعایت و وجود هماهنگی بین عناصر موجود در شهرک میباشد که نظم، زیبایی و کارآمدی طرح شما را چندین برابر می‌کند.
اصول طراحی شهرک مسکونی
برای طراحی شهرک باید یکسری اطلاعات در رابطه با کاری که قرار است انجام شود داشته باشید، همچنین اصولی کلی وجود دارد که باید رعایت شود و طبق آن طراحی شهرک شما انجام شود که این ضوابط و شرایط شامل موارد زیر میباشد که در ادامه توضیح خواهیم داد.
- داشتن اطلاعات و مطالعات کافی در رابطه با همه‌ی شرایط زمینی که قرار است شهرک در آن طراحی شود.
- توجه به کاربری کلی فضا و طراحی متناسب با کاربری
- رابطه‌ی ساختمان‌ها و اجزا با یکدیگر
- توجه و تعبیه‌ی دسترسی‌ها و راه هایی که به زمین شهرک شما متصل می‌شود، جهت دسترسی راحت و سریع
- هماهنگی اجزا با یکدیگر
- توجه به نقطه‌ی مرکزی شهرک و در نظر گرفتن طراحی مناسب برای آن قسمت از شهرک
- توجه به اقلیم و آب و هوا و طراحی متناسب آن
- توجه به محیط زیست و طراحی بر اساس معماری پایدار و حفظ انرژی
- فراهم کردن امکانات مورد نیاز برای افراد ساکن شهرک حتی در صورتی که یک زمان طولانی قصد خارج شدن از شهرک را نداشته باشند.
- فراهم کردن امنیت در شهرک
- رعایت آیین‌نامه‌ها و مقررات ملی ساختمان
- در ساختمان‌هایی با کاربری مسكونی، طول هيچ یک از قطعات و بلوک‌ها نبايد از سه برابر عرض آن بيشتر باشد.
- جهت‌گیری ساختمان‌ها متناسب با اقلیم شهر و منطقه الزامی میباشد.
- رعایت ضوابط سایه اندازی الزامی است
- تفکیک قطعات مالكيت بصورت مستطيل، مربع و برای احداث ساختمان با الگوی حياط مركزی، سطح اشغال سه طرفه (U) یا دو طرفه (L) و… با رعايت مشرفيت ديد و سايه‌اندازی و ساير ضوابط و مقررات شهرسازی، ساختمانی و معماری طرح بلامانع است.
- احترام به طبیعت و قطع نکردن و عدم آسیب رسانی به درختان
- كاشت یک رديف درخت از نوع مناسب در گذرها با عرض ۸ متر به منظور ايجاد سـبزینگی و سايه در تابستان توصيه می‌گردد و در معابر با عرض ۱۰ متر و بيشتر الزامی است.
- گذرهای اصلی بين محلات كه برای آنها عملكرد ترافیکی در نظر گرفته نشده بایستی حتی المقدور با محدوديت ترافیک سواره در نظر گرفته شده و اولويت حركت در آنها به پياده و دوچرخه اختصاص يابد. همچنين بایستی طرح‌های متناسب با عملكرد جديد برای آنها تهيه و پس از تصويب كميسيون ماده پنج اجرا گردد.
- گذرهای اصلی بين محلات و به خصوص گذرهای دارای ارزش تاریخی بایستی با تدابير لازم به عبور عابرين پياده اختصاص داده شود و با تهيه طرح‌های ويژه كه به تصويب كميسيون ماده پنج می‌رسد به نحو مقتضی زيباسازی شده و پوشش اشجاری و گياهی مناسب و كافی در طول مسير آنها به وجود آيد.
- ساير گذرهای اصلی بين محلات كه برای آنها در طرح تفصیلی عملكرد ترافیکی در نظر گرفته نشده، بایستی حتی‌المقدور عاری از ترافیک سواره شده و با تدابيری مانند پيش بینی پاركينگ محله‌ای، محدود كردن عرض آسفالت، يكطرفه كردن جريان عبور وسایل نقليه و پياده كردن قسمتی از مسير آنها جهت جلوگيری از به وجود آمدن مسيرهای ممتد سواره و يا با استفاده از ساير روش‌های مناسب، ترافیک آنها محدود گردد. اين مسيرها بایستی از پياده‌رو با عرض كافی و پوشش اشجار منظم و ممتد برخوردار گردند.
- در مجتمع‌های دارای ۲۵ واحد و بيشتر احداث فضای بازی و تفريح كودكان الزامی است و بایستی در طرح لحاظ شود.
- نصب آسانسور در ساختمان‌های ۴ سقف و بيشتر از روی شالوده الزامی است.
- برای مجتمع‌های مسكونی دارای ده واحد مسكونی و بيشتر امكان استفاده از حياط برای كليه واحدها الزامی است و بایستی به ازاء هر واحد حداقل ۱۰ متر مربع از فضای آزاد حياط در نظر گرفته شود.
- مساحت کوچکترین واحد مسکونی نباید از ۸۰ مترمربع کمتر باشد.
انواع مدل‌های طراحی شهرک
حال زمانی که شما اطلاعات مورد نیاز در رابطه با شهرکی که قرار است طراحی کنید را به دست آوردید و عوامل و شرایط مورد نیاز را بررسی کردید و آنها را در نظر گرفتید، در مرحله‌ی بعدی باید شروع به طراحی شهرک کنید، اما قبل از آن باید تصمیم بگیرید که به چه شکل و مدلی می‌خواهید طرح خود را پیش ببرید. زیرا شهرک شما باید از یک طرح پیروی کند که انواع این طرح‌ها شامل موارد زیر میباشد:
- طراحی به صورت خطی
- طراحی به صورت مولکولی
- طراحی به صورت حول محور نقطه‌ی مرکزی
- طراحی به صورت شعاعی
- طراحی به صورت ترکیب احجام
امکانات مورد نیاز شهرک مسکونی
همان طور که گفته شد شهرک مسکونی همانند همان شهر است منتهی در مقیاس کوچکتر، حال زمانی که بحث امکانات مورد نیاز در میان می‌آید باید تا حدودی امکانات موجود در شهر نیز در شهرک وجود داشته باشد اما نه به وسعت امکانات شهری، به همان وسعت شهرک و به اندازه‌ای که نیاز افراد ساکن در شهرک را برآورده سازد، حال این امکانات شامل موارد زیر میباشد:
- شرایطی که نیاز خورد و خوراک ساکنین شهرک را فراهم سازد از جمله گوشت و مرغ فروشی، سوپر مارکت، نانوایی و… ،که البته تعداد آن بستگی به وسعت شهرک دارد.
- داشتن خانه بهداشت یا بهداری یا بیمارستان
- وجود داروخانه در شهرک
- وجود رستوران و یا کافی شاپ
- دستگاه های utm و یا باجه‌هایی برای ارائه و انجام خدمات بانکی
- فروشگاه لباس فروشی برای تامین نیازهای پوشاکی
- وجود امکانات ورزشی مانند باشگاه، استخر و…
- پارک و یا فضای سبز
- مدرسه و آموزشگاه برای تمامی رده‌های سنی
مراحل طراحی شهرک مسکونی
- مشخص کردن کاربری شهرک
- تعیین کردن فضاهای مورد نیاز
- لکه گذاری فضاها
- مشخص کردن ابعاد هر فضا
- تهیه استانداردهای هر فضا
- تعیین روابط هر ساختمان با یکدیگر
- تکمیل کردن و تعیین هر بلوک
- شروع به طراحی هر بلوک
معبر در طراحی شهرک
توجه به عرض گذر و متناسب با آن ارتفاع دادن به ساختمان‌ها بسیار مهم میباشد که این تناسب به شکل زیر میباشد:
- عرض گذر زیر ۶ متر: ۱۰.۵ متر یعنی دو طبقه روی پیلوت
- عرض گذر تا ۶ متر و زیر ۸ متر: ۱۴ متر یعنی سه طبقه روی پیلوت
- عرض گذر تا ۸ متر و زیر ۱۰ متر: ۱۷ متر یعنی چهار طبقه روی پیلوت
- عرض گذر تا ۱۰ متر و زیر ۲۰ متر: ۲۰ متر یعنی پنج طبقه روی پیلوت
- عرض گذر بالای ۱۴ متر: مطابق با ارتفاعات مصوب طرح بازنگری طرح تفصیلی
ضوابط طراحی محوطه یا سایت در طراحی شهرک
- سرانه زمین ناخالص به ازای هر واحد مسکونی حداقل معادل ۱۰۰ مترمربع می باشد.
- احداث محل پارک اتومبیل به تعداد معادل حداقل ۷۵% نسبت به تعداد واحدهای مسکونی الزامی است.
- حداقل سطح خالص پارکینگ به ازای هر اتومبیل ۱۲.۵ مترمربع می باشد.
- حداقل عرض معابر دسترسی به محل های پارک۵.۵ متر رعایت گردد.
- طراحی ورودی مناسب، زیبا و بولد برای ورودی شهرک
- طراحی و محوطه سازی زیبا
- طراحی فضای سبز یا همان پارک متناسب با مساحت و مقیاس شهرک
- یک سایت مسکونی می بایست عاری از هر گونه ترافیک عبوری باشد.
- ایجاد سیرکولاسیون ساده، منطقی و قابل فهم برای عابران و سواره
- طراحی مبلمان مناسب برای فعالیت‌های مورد نظر.
نتیجه گیری
حال با توجه به مطالب گفته شده در بالا می‌توانید یک شهرک مسکونی کارآمد طراحی کنید.
طراحی باغ ویلا در اصفهان
طراحی باغ ویلا را در واقع می‌توان زیر مجموعه خدمات طراحی معماری دانست. در رابطه با باغ و باغ‌سازی، ایران باستان شجره نامه درخشانی دارد و از خود آثار ارزشمند و باشکوهی به جا گذاشته است.
اگر بخواهیم به تاریخ پیدایش باغ‌ها بنگریم می‌توانیم به پیدایش قنات‌ها اشاره کنیم، که با پیدایش قنات‌ها، باغ‌ها نیز ساخته شدند که اگر دقت کنیم، متوجه می‌شویم که باغ‌های ایرانی در خروجی قنات‌ها ساخته میشدند. هدف از این کار آبیاری باغ‌ها و دسترسی آسان به آب بوده است.
طراحی باغ‌های ایرانی بر پایه و اساس و اصول هندسی (هندسه)، وجود آب، درخت و ایجاد کوشک در باغ است. اگر بخواهیم برای ساماندهی باغ‌های ایرانی زمانی مشخص کنیم، می‌توانیم آن را به دوره‌ی هخامنشیان ارتباط دهیم. مانند باغ پاسارگاد که در مقاله باغ‌های ایرانی به آن اشاره کردیم که نمونه بارز یک باغ ایرانی است.
عقیده شاه هخامنشی این بوده است که در هر کجا که ساکن می‌شود باغ‌هایی را بسازد که نعمت‌ها و زیبایی‌های خدا در آن وجود داشته باشد. او این باغ‌ها را پردیس نام گذاری می‌کرده است و باغ پاسارگاد اولین باغی است که طرح آن به صورت چهار باغی است.
تمامی طراحی باغ پاسارگاد از جمله فضای جایگذاری درخت‌ها، هندسه و نوع شکل‌گیری عناصر، همه و همه به دستور کوروش ساخته شده است و ایده‌ی شکل‌گیری باغ‌ها در مقابل معابد و کاخ‌ها و مکان‌های مهم از زمان ساسانیان بوده است که در دوره‌ی اسلامی نفوذ پیدا کرده و تاکنون ادامه پیدا کرده است.
عناصر مهم در طراحی محوطه باغ ویلا
- وجود مسیری که آب در آن جریان دارد و در حرکت است (جوی آب)
- عمارت یا کاخی که در باغ وجود دارد (اصولا به این بنای داخل فضای باغ کوشک هم گفته می‌شود)
- وجود استخر در باغ که در محور اصلی طراحی می‌شده.
- دیوارهای بلند در اطراف باغ که باغ را محصور و احاطه کرده است و باعث حفظ حریم آن می‌شود.
- رعایت تعادل و تقارن در طراحی باغ ویلا
- دارای سلسله مراتب و نظم
- استفاده از خطوط صاف در طراحی
-
انواع حالت‌های قرارگیری کوشک یا ساختمان در باغ
- کوشک در وسط باغ باشد
- کوشک در انتهای باغ باشد
- کوشک در منطقه یک سوم باغ باشد
اصول طراحی باغ ویلا
- این باغ دارای نظم و تناسبات هندسی بسیار زیادی میباشد که این نشان دهنده‌ی وجود نظم در عالم هستی میباشد. هدف هخامنشی از این نظم به رخ کشید قدرت حکومت و اقتدار سیاسی خودش بوده است.
- در این باغ هماهنگی و ارتباط بین باغ و کاخ وجود دارد.
باغ های آشور همگی یا کاملا هماهنگ با کاخ ساخته می شدند یا کاملا مجزا و مستقل از یکدیگر بودند.
این کاخ ها دارای ایوان های بزرگ و حجیم هستند که همین باعث هماهنگی و تکامل باغ ها با کاخ ها میشدند.
- این باغ‌ها تداعی کننده بهشت هستند . باتوجه به این اقلیم ان مناطق که به صورت کویری بوده است همین باعث علاقه‌ی مردم به سرسبزی و طبیعت سبز شده است . از همین رو مردم با ساخت باغ های سرسبز باعث تداعی شدن بهشت برای خودشان می شدند و از همین رو باغ ها برایشان مکانی مقدس بوده است .
- رعایت نظم
- سلسله مراتب
- تقارن
- مرکزیت
- ریتم
- استقلال هرکدام از اجزا و عناصر باغ از بابت تشخیص هرکدام
- توجه به طبیعت (با توجه به طبیعت باغ‌های ایرانی طراحی می‌شده است)
- طراحی به صورت چهار بخشی (باغ‌ها به چهار قسمت تقسیم می‌شده و طبق آن طراحی می‌شده است)
- استفاده از خطوط صاف در طراحی
- استفاده از کوشک در طراحی باغ ( کوشک از مهمترین عناصر باغ ایرانی میباشد)
- طراحی جوی یا استخر در طراحی باغ
- استفاده از گیاهان بومی هر منطقه
- اطراف باغ با دیوارهای بلند مصور شده‌اند
- توجه به اقلیم و طراحی بر اساس شرایط آب و هوایی
طراحی باغ ویلا مدرن
با پیشرفت علم و تا حدودی با انقلاب صنعتی، نوع نماها نیز تغییر کرد که همچنین تغییر سلیقه‌ی افراد را نیز به دنبال داشت. حال در رابطه با طراحی باغ ویلاهای مدرن لازم به ذکر است که نوع مصالح مصرفی در طراحی نمای آنها عمدتا چوب و کامپوزیت و سنگ و سرامیک میباشد. این نوع نما در باغ‌ها طرفدارهای زیادی دارد و بیشتر مردم این سبک را برای طراحی باغ ویلای خود ترجیح می‌دهند.
رنگ این سبک نما بیشتر قهوه‌ای تیره میباشد.
طراحی باغ ویلا کلاسیک
طراحی باغ ویلا، به سبک کلاسیک البته که طرفداران خاص خود را دارد و سبک بسیار شیک و سلطنتی میباشد. مصالحی که در این نوع سبک باغ‌سازی استفاده می‌شود اصولا سنگ میباشد که بسیار نمای پر هزینه‌ای نیز میباشد.
این سبک برگرفته از رم و یونان باستان است که یک سری از افراد مخالف این سبک می‌باشند و اعتقاد دارند که باید نمای ما برگرفته از فرهنگ و هنر خودمان باشد و از آنجایی که ایران و ایران باستان مهد هنر و فرهنگ میباشد حرف به‌جایی میباشد.
رنگ این نوع سبک غالبا سفید میباشد.
طراحی باغ ویلا سنتی
این سبک به همان دوران قدیم و باستان ایران باز می‌گردد که بسیار با صفا و زیبا میباشد. مصالحی که در این سبک باغ‌سازی استفاده می‌شود، آجر میباشد که از قدیم بسیار رایج بوده است و تا به امروز جزء پرکاربردترین مصالح برای استفاده در نما بوده است.
از شیشه‌های رنگی در ساختمان این سبک استفاده می‌شود. یکی از مشخصه‌های باغ ایرانی استفاده از قوس در ساختمان میباشد. همچنین در باغ‌های ایرانی حتما از عنصر آب استفاده می‌کردند که به این عنصر آب بیشتر به صورت حوض بوده است.
در باغ‌سازی به سبک سنتی حتما فضایی را برای قرار دادن تخت سنتی در داخل محوطه تعبیه می‌کردند. اصولا رنگی ساختمان داخل این باغ‌ها دارد به رنگ عنابی یا شیری رنگ میباشد.
نورپردازی در طراحی باغ ویلا
اصولا نوع نورپردازی که در طراحی محوطه باغ‌ها استفاده می‌شود از نوع لامپ LED میباشد. ایجاد روشنایی در فضا به چند دلیل می‌تواند باشد، مثلا یکی از بابت زیباتر کردن و شکیل‌تر کردن فضا از سیستم‌های روشنایی و نورپردازی استفاده می‌کند، اما یکی صرفا به دلیل ایجاد روشنایی در فضا این کار را انجام می‌دهد. باید توجه داشت که در اجرای هر دو مورد برای نورپردازی در طراحی محوطه‌ی باغ ویلا رعایت یک سری از موارد الزامی میباشد.
یکی از مهمترین این موارد این است که حتما لامپ یا تجهیزات روشنایی که استفاده می‌کنید باید ضد آب باشد که چه زمان‌های بارندگی و چه زمان‌های شست و شو و آبریزی اتصالی نکند و خطری جان افراد را تهدید نکند.
باید توجه داشت که نورپردازی باغ ویلا باید به شکلی باشد که فضای مبهم و ترسناکی وجود نداشته باشد. با ایجاد روشنایی در هر فضا و واضح کردن هر نقطه می‌توان رعب و وحشت آن فضا را از بین برد که نورپردازی روی دیوارهای دور تا دور محوطه یکی از راهکارهای از بین بردن فضاهای مبهم و تاریک است و علاوه بر آن نقش زیادی در دعوت کنندگی و زیبایی محوطه‌ی باغ شما دارد.
همچنین نورپردازی در مسیر محوطه به ورودی ساختمان یکی دیگر از راه‌های شکیل‌تر کردن محوطه و باغ شما می‌شود که حس دعوتکنندگی را نیز به همراه دارد.
یکی از قسمت‌هایی که در نورپردازی آن باید دقت زیادی داشته باشید، نورپردازی استخر است که باید با دقت هرچه تمام‌تر انجام شود. چرا که اگر کوچکترین اشتباه و اتصالی داخل استخر و نورپردازی آن رخ بدهد، می‌تواند حوادث جبران ناپذیری به همراه داشته باشد پس در اجرای آن باید به شدت دقت کرد. اما در کنار آن نورپردازی استخر مخصوصا در شب یکی از زیباترین المان‌ها در محوطه‌ی باغ به حساب می‌آید.
یکی دیگر از فضاهایی که نورپردازی آن در زیبایی محوطه‌ی باغ شما بسیار تاثیرگذار است، نورپردازی درختان است که هم می‌توان دور تا دور آنها را روی زمین نورپردازی کنید و هم می‌توانید لابه‌لا‌ی درختان از ریسه‌های نوری استفاده کنید که زیبایی محوطه‌ی شما را چند برابر می‌کند.
علاوه بر این، از این ریسه‌ها در جاهای مختلفی می‌توان استفاده کرد. مثلا برای داخل و دور تا دور آلاچیق، دور تا دور تراس‌ها، اطراف نیمکت‌ها و… می‌توان استفاده کرد.
یکی دیگر از تجهیزاتی که می‌توان از آن به عنوان روشنایی در محوطه استفاده کرد، پرژکتور است که در فضاهای بزرگ و برای میهمانی‌ها و مراسم‌ها می‌توان از آن به عنوان روشن کننده قوی استفاده کرد. اما به طور معمول هم قابل استفاده است.
البته باید توجه داشته باشید که در نورپردازی نباید زیاده‌روی کنید. چرا که به علاوه‌ی هزینه اضافی که برای شما در پیش دارد حتی می‌تواند به جای زیبایی فضای شما را غیرقابل تحمل کند.
طراحی ورودی باغ ویلا
ورودی هر فضایی به سبب این که اولین فضایی است که به آن برخورد می‌کنیم، باید به نوعی طراحی شود که جذب کننده باشد و حس دعوت کنندگی را به طرف القا کند. اگر ورودی شما شکیل و زیبا باشد در همان لحظه اول و ورود افراد می‌تواند حس مطلوبی را در افراد به جا بگذارد.
یکی از مواردی که می‌تواند ورودی ما را زیباتر و شکیل‌تر کند، استفاده از نورپردازی درست و اصولی میباشد. از دیگر موارد تاثیرگذار در ورودی استفاده از پوشش گیاهی و فلاور باکس میباشد.
همچنین برای تعریف‌کنندگی و دعوتکنندگی بیشتر فضا می‌توانید ورودی خود را به طور تو رفتگی و یا با بیرون زدگی طراحی کنید تا زیبایی آن دو چندان شود.
همچنین با استفاده از کفپوش‌های چوبی و مسیرسازی در محوطه‌ی باغ می‌توانید زیبایی باغتان را چندین برابر کنید. از طرف دیگر رنگ‌هایی که برای درها و دیواره‌های قسمت‌های ورودی استفاده می‌کنید هر چقدر گرم‌تر باشد، می‌تواند تاثیر بیشتری روی افراد بگذارد.
نتیجه‌گیری
باید در نظر داشت که اگر قصد شما زیباسازی محوطه باغ است، می‌توانید با استفاده از آب‌نما در فضا به زیبایی باغتان بیفزایید. در آخر باید بدانید که تاثیر فضای سبز بر زندگی انسان‌ها بسیار مهم است و رابطه‌ی مستقیمی با سلامتی انسان و محیط زیست دارد.
از آنجایی که با بالا رفتن جمعیت مجبور به بالا بردن سطح تراکم ساختمان‌ها می‌شویم، به باغ‌سازی و فضای سبز کمتر توجه می‌شود و از این رو باعث آلودگی هوا و به خطر افتادن محیط زیست می‌شود.
اما لازم به ذکر است که برای ساخت یک ملک شما ملزم هستید که ۴۰ درصد از آن را به فضای سبز اختصاص دهید و فقط می‌توانید ۶۰ درصد از مساحت ملک و زمین خود را ساخت انجام دهید.
لازم به ذکر است که شاید با توجه به کوچکترین جزئیات شما می‌توانید زیبایی زیادی را به محوطه‌ی باغ خود بیفزایید. فقط باید توجه داشته باشید که این کار به طور اصولی انجام شود تا نتیجه عکس به جا نگذارد. برای این کار می‌توانید با طراحان و مشاوران معمار ما مشورت کنید و از آنها کمک بگیرید.
