به ساختمان‌هایی که حداقل دارای 40 طبقه باشند و ارتفاع آن‌ها نیز بیشتر از 150 متر باشد، آسمان خراش گفته می‌شود. اولین آسمان خراشی که در دنیا ساخته شد Woolworth Building نام دارد که در 17 نوامبر 1913 ساخته شد و پروسه ساخت آن 3 سال به طول انجامید که این آسمان خراش واقع در منهتن نیویورک می‌باشد.

اصطلاحی که در زبان انگلیسی برای آسمان خراش به کار برده می‌شود sky scraper است. اما در زبان فارسی کلمه‌ای که برای این نوع ساختمان استفاده می شود برج است.

همان طور که گفته شد معیار ارتفاعی که برای این نوع ساختمان به حساب می‌آید 150 متر می‌باشد و به ساختمان‌هایی که زیر 150 متر باشند، ساختمان‌های بلند مرتبه می‌گویند و ساخت این آسمان خراش‌ها در اصل از زمانی شروع شد که آسانسور اختراع شد. ظهور و پیدایش آسمان خراش‌ها مربوط به زمان ظهور مدرنیسم است.

همانطور که گفته شد، از دلایل ساخت آسمان خراش‌ها می‌توان به تولد آسانسورها اشاره کرد که کار را بسیار راحت و دسترسی را امکان پذیر کرده است. همچنین از دیگر دلایل ساخت آسمان خراش‌ها مربوط به زمانی است که جمعیت روز به روز رو به افزایش بود و مردم به سمت شهرها کوچ کردند و انسان هم که همواره به دنبال راه حل است، به فکر بالاتر بردن ارتفاع و طبقات ساختمان‌ها بیفتند.

کاربری آسمان خراش

1. مسکونی
2. مخابراتی
3. اداری_تجاری

از آنجایی که یکی از مهمترین ویژگی‌ها و مزیت‌های آسمان خراش‌ها جذب گردشگری است و جنبه‌ی اقتصادی دارد اما، از دیگر ویژگی‌های این ساختمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. آسمان خراش‌ها می‌توانند به عنوان یک نشان شهری به حساب آیند. یعنی به عنوان موقعیت‌سنجی یا همان مکان‌یابی از آنها استفاده شود.
2. آسمان خراش‌ها می‌توانند به عنوان یک نماد، بنای غرور آفرین و نشان دهنده‌ی هویت یک شهر باشند.

ساخت این آسمان خراش‌ها در کشور آمریکا رشد و سرعت بسیار چشم گیری داشت. به خصوص در شهر نیویورک که دلیل آن هم این بود که با کمبود زمین مواجه بودند و جمعیت هم روز به روز افزایش پیدا می‌کرد و انسان را وادار به ساخت این گونه ساختمان‌ها می‌کرد. البته که دیگر کاربری‌هایی هم دارند مانند تجاری، اداری، مخابرات و …

اما از آنجایی که برای اهداف مخابراتی می‌توان همین کار را با دکل‌ها و کابل‌ها انجام داد و همچنین هزینه‌ی ساخت آسمان خراش‌ها بسیار زیاد است، کار عقلانی و منطقی استفاده از همان دکل‌ها و کابل‌ها است.

اما همچنان با وجود بالا بودن هزینه‌های ساخت آسمان خراش، زمانی که به صورت چند منظوره یا چند کاربری استفاده شود، می‌تواند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کند و مقرون به صرفه باشد.

مصالح مناسب برای آسمان خراش

1. فولاد
2. بتن مسلح
3. شیشه
4. گرانیت

عوامل تأثیرگذار بر ساخت آسمان خراش

1. استفاده از مصالح سازه‌ای که دارای مقاومت بسیار بالایی است.
2. استفاده از چند نوع مصالح به صورت ترکیبی یا همان مرکب که باعث بالا بردن مقاومت می‌شود.
3. انجام دقیق محاسبات و تخمین زدن پیچش‌های سازه
4. استفاده از روش‌های اجرایی نوین
5. استفاده از مواد و مصالح نوین و جدید
6. طراحی فرم تا حد امکان نزدیک به هرم شکل باشد، زیرا باعث کاهش دادن اثرات باد می‌شود.
7. استفاده از دمپر که لرزش‌های مکانیکی ساختمان را کاهش می‌دهد و باعث ایجاد تعادل در ساختمان می‌شود.
8. استفاده از استخر که باعث کاهش لرزش‌ها و تکان‌های سازه در ساختمان می‌شود.

طراحی این گونه ساختمان‌ها یا همان آسمان خراش‌ها به عهده‌ی مهندسین عمران است که با استفاده از اسکلت‌های فولادی ساخته می‌شوند و ساخت و طراحی و محاسبات آنها باید به گونه‌ای باشد که ساختمان نچرخد، منحرف نشود، ارتعاش نکند و یا فرو نریزد.

لازم به ذکر است که ساخت این گونه ساختمان‌ها نیازمند محاسبات کاملا دقیق و استفاده از مصالح ساختمانی مناسب و مخصوص است تا در برابر عواملی مانند باد، طوفان، زلزله و دیگر موارد تهدید کننده بتواند به خوبی از خود مقاومت نشان دهد و ایمن و پایدار باشد.

آسمان خراش‌های معروف

• برج خلیفه در دبی (امارات متحده عربی)

آسمان خراش بلندمرتبه برج خلیفه در دبی ساخته شده است که همه رکورد‌ها را شکسته است که ارتفاع این ساختمان به ۸۲۸ متر می‌رسد.

این بنا 10 سال پیش ساخته شده است و در این مدت هرگز تأسیسات جدیدی وجود نداشته است که بتواند مساحت، ارتفاع، تعداد طبقات و پیچیدگی ساختار مهندسی و سیستم‌‌های تعمیر و نگهداری را به خود اختصاص دهد و همچنین بزرگترین سازه و برج جهان است که بدون هیچ کابلی مستقر می‌باشد.

برج خلیفه 163 طبقه دارد که با همین وجود برجسته‌ترین ساختمان در جهان به حساب می‌آید. مدت زمانی که برای ساختن برج خلیفه صرف شد 6 سال بوده است. نمای برج خلیفه به صورت آلومینیمی و شیشه‌ای است. وزن تقریبی که برای برج خلیفه تخمین زده شده 110 هزار تن می‌باشد.

در فضای داخلی برج خلیفه از شیشه، فولاد ضدزنگ و سنگ‌های تیره صیقلی همراه با کف پوش تراورتن نقره‌ای، دیوارهای گچ‌بری ونیزی، فرش‌های دستباف و کفپوش سنگی استفاده شده است.

در طراحی داخلی برج خلیفه 57 دستگاه آسانسور و 8 دستگاه پله برقی طراحی شده است که مجموع پله‌هایی که در این مجموعه به کار رفته است، 2909 عدد می‌باشد. آسانسور این برج بیشترین مسافت آسانسور در دنیا را به خود اختصاص داده است.

طراحی نمای برج خلیفه برگرفته شده از معماری اسلامی یا مساجد عربی بوده است. فرم و کانسپت کلی برج خلیفه الهام گرفته شده از گل هایمنوکالیس است. مساحت کل طبقات این برج برابر با 334000 متر مربع می‌باشد.

این آسمان خراش شامل فضاهایی همچون موارد زیر است:

1. بلوار و چمن‌‌های معطر
2. آپارتمان‌های مجلل
3. اتاق‌های هتل
4. از مطب‌ها
5. بوتیک‌ها
6. زمین تنیس
7. استخر‌ها
8. سالن ورزشی

• برج‌های دوقلوی پتروناس در کوالالامپور (مالزی)

برج‌های دوقلوی پتروناس دارای ارتفاع  ۴۵۱.۹ متر می‌باشد که به عنوان بلندترین سازه در مالزی شناخته می‌شوند که شامل 88 طبقه است. فرم و کانسپت این برج‌ها از تلفیق فرم ستاره و مربع بوده است.

این ساختمان در رده‌بندی جهانی در رتبه شانزدهم قرار دارند، اما بلندترین برج‌های دوقلوی جهان هستند این ساختمان در مالزی وارد اقتصاد جهانی شده است. مصالح به کار رفته شده در ساخت این ساختمان بتن و فلز است که به سبک پست مدرن طراحی شده است.

این دو ساختمان را یک “پل آسمان” به هم وصل می‌کند که بسیار قابل توجه است که طول این پل 56 متر است و در ارتفاع 175 متری از سطح زمین قرار دارد و واقع در طبقات 41 و 42 است.

روی هر کدام از این برج‌های دوقلو مناره‌هایی قرار دارد که ارتفاع هرکدام 30 متر می‌باشد. فونداسیون هرکدام از این برج‌ها، ۵۵ تا ۱۳۰ متر در زیرزمین ارتفاع دارد که از ترکیب شن و سیمان است.

جمعا در داخل این دو برج 78 عدد دستگاه آسانسور تعبیه شده است. همچنین تعداد پله‌های تعبیه شده در این برج‌ها به 2170 می‌رسد.

•  برج ۴۳۲ خیابان پارک در نیویورک (ایالات متحده آمریکا)

این آسمان خراش دارای ۴۲۵.۵ متر ارتفاع است. این بنا بلندترین ساختمان مسکونی نیمکره غربی است که در منهتن، در یکی از معتبرترین محله‌های نیویورک واقع شده است. این ساختمان دارای 85 طبقه روی زمین و سه طبقه در زیرزمین می‌باشد و فرم کلی این آسمان خراش مربع شکل است.

• برج تایپه ۱۰۱ در تایوان

آسمان خراش تایپه ۱۰۱ اولین ساختمان در جهان شد که از ارتفاع ۵۰۰ متری عبور کرد. ارتفاع آن به ۵۰۹.۲ متر می‌رسد و دارای تعداد زیادی طبقه می باشد.

در ارتفاع 382 متری این برج سکویی تعبیه شده است که می‌توان از بالا شهر را زیر پای خود رصد کنید. این برج در سال 2011 بلندترین برج سبز دنیا شناخته و معرفی شد. فرم و کانسپت شکل‌گیری این برج ایده گرفته شده از درخت بامبو می‌باشد.

• برج میلاد تهران (ایران)

برج میلاد ششمین برج‌های مخابراتی دنیا می‌باشد. این برج 435 متر ارتفاع دارد که بلندترین برج ایران به حساب می‌آید. فرم کلی برج میلاد به این صورت است که به شکل هشت ضلعی طراحی شده است.

لابی این مجموعه شامل 6 طبقه می‌باشد که دو طبقه آن متعلق به زیرزمین، یک طبقه همکف و دارای 3 طبقه فوقانی می‌باشد.

برج میلاد تهران از چند قسمت مختلف تشکیل شده است که شامل قسمت‌هایی به نام‌های لابی، شفت، ساختمان رأس و دکل آنتن برج می‌باشد. مساحت لابی این مجموعه 15 هزار متر می‌باشد و وزن کل این برج 150 هزار تن می‌باشد. همچنین برای برج میلاد تهران 3 ورودی طراحی و تعبیه شده است.

تعداد کل آسانسورهایی که برای لابی برج میلاد طراحی شده 4 عدد می‌باشد، همچنین این برج دارای 6 عدد پله برقی می‌باشد که البته این عدد مختص به تعداد آسانسور‌های کل برج نیست. به طور مثال برای پارکینگ برج میلاد 6 آسانسور تعبیه شده است یا فضایی که در شفت این برج وجود دارد، دارای 6 دستگاه آسانسور می‌باشد. همچنین فضای رأس این ساختمان خودش 2 آسانسور مجزا دارد و برای بخش دکل این برج نیز یک دستگاه آسانسور تعبیه شده است که ارتفاع این دکل 120متر می‌باشد.

• برج شانگهای چین

این برج بلندترین برج چین و دومین برج بلند در دنیا می‌باشد. ارتفاع این برج 632 متر است که دارای 128 طبقه می‌باشد. همچنین این برج دارای بلندترین رستوران و مرتفع ترین استخر دنیا است.

• مرکز تجارت جهانی پینگ آن (چین)

برج پینگ آن دارای 115 طبقه می‌باشد که 5 طبقه آن زیرزمین بوده و 599 متر ارتفاع دارد.

• برج جهانی لوته سئول (کره جنوبی)

این برج 555 متر ارتفاع دارد که شامل 123 طبقه می‌باشد. این ساختمان بلندترین ساختمان در کره جنوبی است و همچنین پنجمین ساختمان بلند در کل دنیا به حساب می‌آید.